Osmanoğlu Soyismini Herkes Kullanabilir mi? Soyadından Öte Bir Aidiyetin Hikayesi
Bir akşamüstüydü. Gün batımı, İstanbul’un yorgun sokaklarını turuncuya boyarken, Nihan elindeki eski fotoğrafa baktı. Fotoğrafta dedesiyle birlikte gülüyordu; dedesinin yüzünde o tanıdık asalet, ama gözlerinde gizli bir hüzün vardı. Fotoğrafın arkasında sadece bir kelime yazıyordu: Osmanoğlu.
Bir Soyadının Hikayesi: Kan mı, Kimlik mi?
Nihan, o fotoğrafı bulduğunda çocukluk merakıyla değil, kimliğini arayan bir yetişkinin sancısıyla sordu: “Osmanoğlu soyismini herkes kullanabilir mi?”
Cevabı hemen bulamadı. Çünkü bu sadece hukuki bir mesele değildi; bu bir aidiyet meselesiydi.
Hikâyemizin diğer kahramanı Emir ise tam tersiydi. Rasyonel, analitik ve çözüm odaklı bir adam. Tarih mezunu, belgelerle konuşmayı severdi. “İsim bir simgedir,” derdi. “Ama o simgeyi hak etmek, onun ruhunu taşımakla mümkündür.”
Nihan ise kalbiyle konuşurdu. “Ama bazen kan bağı değil, gönül bağıdır seni bir soyun parçası yapan,” diye cevap verirdi.
İşte bu iki zıt kutup, bir akşam kahvelerini yudumlarken aynı soruda buluştu: Osmanoğlu soyismini taşımak bir hak mı, yoksa bir sorumluluk mu?
Emir’in Stratejik Akıl Yolu
Emir, düşüncelerini hep planlı ifade ederdi.
“Bak Nihan,” dedi, “1934 Soyadı Kanunu’na göre herkes, belirli etik kurallar çerçevesinde istediği soyadını alabilir. Ama ‘Osmanoğlu’ gibi tarihî ve özel bir soyadı, hanedanın soyundan gelenlerle özdeşleşmiş bir semboldür. Bunu taşımak, sadece bir isim değil, bir anlam taşır. O anlamı bilmeden taşımak ise tarihi sahteleştirmektir.”
Emir için mesele duygusal değil, stratejikti.
“Bir markayı, bir tarihi, bir hanedanı temsil ediyorsun,” dedi. “Bu, rastgele bir tercih değil. Bir kimlik bildirimi.”
Nihan susuyordu. Çünkü onun aklında başka bir şey vardı: Kimi insanlar soyadını taşır, kimiyse soyadının ağırlığını.
Nihan’ın Empatik Bakışı
Nihan derin bir nefes aldı.
“Emir, dedem Osmanlı torunu değildi. Ama Osmanlı hikâyelerini sever, çocukken bana sarayları, kahramanları, düşleri anlatırdı. Ben o hikâyelerle büyüdüm. Eğer bir isim, bana atalarımın değil ama değerlerimin izini hatırlatıyorsa, onu neden taşıyamayayım?”
Emir başını eğdi. “Haklısın,” dedi. “Ama senin niyetin saf. Ya niyeti çıkar olanlar? İsmi miras değil, şöhret için taşıyanlar?”
Nihan gülümsedi. “O zaman mesele isim değil, niyet olur. Osmanoğlu soyadı, geçmişin bir nişanıysa; onu taşıyacak yüreğe sahip olan herkesin hakkı olmalı.”
İkisi de sustu. Çünkü bu tartışma sadece onların değil, geçmişiyle barışmaya çalışan bir toplumun tartışmasıydı.
Osmanoğlu Soyadının Ağırlığı
“Osmanoğlu” sadece bir soyadı değil, tarihin taşına kazınmış bir semboldür. Osmanlı Hanedanı’nın yüzyıllarca hükmettiği topraklarda, o isim bir zamanlar kudretin simgesiydi.
Bugün ise, kimileri için nostalji, kimileri için saygı, kimileri için ise sadece bir kelimedir.
Ama isimler öyledir ki; taşıyanın ruhuyla yeniden anlam kazanırlar.
Osmanoğlu soyismini almak hukuken mümkün olabilir, evet.
Ama onu yaşatmak, tarihine sadık kalmak, o ismin gerektirdiği vakar, tevazu ve sorumluluğu taşımak…
İşte asıl mesele budur.
Bir İsimden Fazlası
O gece Nihan, dedesinin fotoğrafını masaya koydu.
“Belki ben kan bağıyla Osmanlı torunu değilim,” dedi içinden, “ama bu toprakların hikâyesine sahip çıkıyorum. O isim bana miras değil, emanet olabilir.”
Emir ise gülümsedi.
“Belki de mesele şu,” dedi, “Osmanoğlu soyadını herkes kullanabilir, ama herkes o ismin anlamını taşıyamaz.”
İkisi de sustu.
Kahveleri bitmişti ama konuşmaları hâlâ içlerinde yankılanıyordu.
Çünkü bazen bir soyadı, bir kimlikten daha fazlasıdır.
O, bir geçmişin yankısıdır.
Ve o yankıyı duymak, bazen soydan değil, ruhtan gelir.
Sen olsaydın, ‘Osmanoğlu’ soyadını taşımak ister miydin?
Bir mirasın ağırlığını mı, yoksa onun hikâyesini mi taşırdın?